Lãi suất thả nổi (còn gọi là lãi suất thả tự do, lãi suất biến động) là một loại lãi suất được áp dụng trong các hợp đồng vay tiền hoặc gửi tiền mà lãi suất được điều chỉnh theo biến động của thị trường tài chính. Điều này có nghĩa là lãi suất sẽ thay đổi tùy thuộc vào các yếu tố như tình hình kinh tế, chính sách tiền tệ của ngân hàng trung ương, sự biến động của tỷ giá hối đoái, v.v.
Lãi suất thả nổi được áp dụng phổ biến trong các hợp đồng vay tiền cá nhân, doanh nghiệp, hoặc trong các sản phẩm gửi tiền có tính linh hoạt cao như tài khoản tiết kiệm thả nổi.
Ví dụ về lãi suất thả nổi ?
Như đã nói ở trên lãi suất thả nổi là lãi suất thả tự do theo biến động của thị trường hoặc theo quy định của nhà nước. Ví dụ bạn vay thế chấp 1 tỷ của ngân hàng thời hạn 5 năm. Theo hợp đồng trong 1 năm đầu lãi suất ưu đãi là 8%/năm và những năm tiếp theo lãi suất thả nổi theo lãi suất trần của ngân hàng. Như vậy không cố định lãi suất của 4 năm sau. Trung bình lãi suất thả nổi ngân hàng nhà nước qui đinh khoảng 12 đến 16%/năm.
Trong nhiều trường hợp lãi suất thả nổi được ngân hàng tự điều chỉnh sẽ cao hơn nhiều so với lãi suất của ngân hàng nhà nước quy định dựa vào tình hình kinh tế và từng gói vay.
So sánh lãi suất cố định và lãi suất thả nổi
| Lãi suất cố định | Lãi suất thả nổi |
|---|---|
| Lãi suất cố định và không thay đổi | Có biến động và không biết trước |
| Có ghi rõ lãi suất theo hợp đồng vay hoặc gửi. | Không ghi trong hợp đồng cụ thể lãi suất |
| Không biến động theo thị trường tài chính | Có dao động theo tình hình thị trường. |
| Tính toán trước được tiền gốc lãi | Không tính toán trước được gốc lãi. |
| Thời hạn vay thường ngắn đến trung hạn | Thời gian vay thường trung hạn đến dài hạn |
Ưu và nhược điểm của lãi suất thả nổi
Ưu điểm
- Tính linh hoạt: Lãi suất thả nổi có thể thay đổi theo thị trường tài chính, do đó, nó giúp cho người vay tiền hoặc cho vay tiền có thể tận dụng tốt nhất các biến động của thị trường.
- Động lực hóa cho các tổ chức tài chính: Lãi suất thả nổi có thể giúp động lực hóa cho các tổ chức tài chính và khuyến khích họ cải thiện hoạt động của mình để tăng lãi suất thêm.
- Ngăn chặn rủi ro: Với lãi suất thả nổi, người cho vay có thể điều chỉnh lãi suất dựa trên nguy cơ của khoản vay, từ đó giúp giảm thiểu rủi ro và bảo vệ lợi ích của họ.
- Tính công bằng: Lãi suất thả nổi giúp đảm bảo tính công bằng cho tất cả các bên liên quan, vì nó được tính dựa trên chỉ số tham chiếu chung.
- Giảm áp lực tài chính: Với lãi suất thả nổi, người vay có thể tận dụng tốt hơn các cơ hội giảm lãi suất khi thị trường giảm, giảm áp lực tài chính và dễ dàng quản lý các khoản vay của mình.
Tóm lại, lãi suất thả nổi có tính linh hoạt cao, công bằng, giảm áp lực tài chính và giúp ngăn chặn rủi ro cho các tổ chức tài chính và người vay.
Nhược điểm
- Ngoài các ưu điểm, lãi suất thả nổi cũng có một số nhược điểm như sau:
- Không ổn định: Lãi suất thả nổi có thể thay đổi bất kỳ lúc nào và không đảm bảo được mức lãi suất cho tương lai, do đó, nó làm cho người vay khó dự đoán được chi phí vay trong tương lai.
- Không rõ ràng: Do lãi suất thả nổi phụ thuộc vào các chỉ số tham chiếu như LIBOR, SOFR hoặc T-bills, nên người vay khó có thể hiểu rõ ràng về cách tính lãi suất, đặc biệt là khi các chỉ số tham chiếu thay đổi liên tục.
- Tính không công bằng: Lãi suất thả nổi phụ thuộc vào thị trường tài chính, do đó, nó có thể gây ra sự chênh lệch giữa các ngân hàng hoặc giữa các khách hàng có điều kiện và không điều kiện.
- Tăng rủi ro: Lãi suất thả nổi cũng có thể tăng rủi ro cho người vay nếu thị trường tài chính bị sụt giảm hoặc nếu mức lãi suất thay đổi quá nhanh.
Tóm lại, lãi suất thả nổi có thể không ổn định, không rõ ràng, có tính không công bằng và tăng rủi ro cho người vay. Tuy nhiên, những nhược điểm này có thể được kiểm soát nếu người vay hiểu rõ cách tính lãi suất và tìm hiểu thị trường tài chính kỹ lưỡng.
Quy định về lãi suất thả nổi ở Việt Nam
Ở Việt Nam, lãi suất thả nổi được quy định bởi Ngân hàng Nhà nước Việt Nam theo Nghị định số 01/2020/NĐ-CP ngày 01 tháng 1 năm 2020 về Lãi suất của các hoạt động kinh doanh ngân hàng. Theo đó, các tổ chức tín dụng được cho phép tự quyết định lãi suất cho các sản phẩm vay, tuy nhiên, lãi suất này phải nằm trong giới hạn được Ngân hàng Nhà nước Việt Nam quy định.
Cụ thể, lãi suất thả nổi tại Việt Nam phải được tính trên cơ sở các chỉ số thị trường tài chính như Lãi suất trái phiếu Chính phủ, Lãi suất trái phiếu Đại chúng, Lãi suất liên NHNN, Lãi suất liên ngân hàng, hoặc các chỉ số tham chiếu khác được Ngân hàng Nhà nước Việt Nam công bố. Tuy nhiên, giới hạn tối đa của lãi suất thả nổi phải được Ngân hàng Nhà nước Việt Nam quy định để đảm bảo sự ổn định và an toàn cho hệ thống tài chính và kinh tế quốc gia.
Kết luận
Với những thông tin trên, chắc bạn đã hiểu được lãi suất thả nổi là gì ? Trên thực tế, tuỳ thuộc vào gói vay mà ngân hàng quy định mức lãi suất thả nổi khác nhau. Do rủi ro của sản phẩm vay. Ví dụ cùng là vay thế chấp nhưng lãi suất thả nổi của vay mua nhà, vay thế chấp nhà đất sẽ thấp hơn thế chấp ô tô. Hoặc thế chấp ô tô xe hạng sang lãi suất thả nổi sẽ cao hơn thế chấp xe bình dân.
Tìm hiểu chi tiết lãi suất của Ngân hàng Nhà nước tại đây:
